NORMA HEYKELİ:
ORTALAMA İLE İLGİLİ
İLK ÇUVALLAMA ÖRNEĞİ
Brooklyn Hastanesi jinekoloji bölümü şefi, ayrıyeten Amerikan Jinekoloji Derneği ile birlikte Amerikan Tıp Derneği Obstetri (doğum) bölümü başkanı olan Dr Robert Dickinson 1943 yılında tam on beş bin genç kadının dokuz ayrı bölgesinden topladığı vücut ölçülerinin ortalamasına göre Norma adını verdiği bir heykel yapar.
Buradan hareketle Norma Heykelinin ideal ve ortalama Amerikan kadınının görüntüsünü temsil edeceğini düşünüyorlardı,
Oysaki evdeki hesap çarşıya uymayacaktı…
Norma Heykelinin Ortaya Çıkışı
Yıl 1943…
Dr Robert Dickinson Brooklyn Hastanesi jinekoloji bölümünün şefi, Amerikan Jinekoloji Derneği ile birlikte Amerikan Tıp Derneği Obstetri (doğum) bölümü başkanı,
Ve,
Aynı zamanda bir ressam ve heykeltraştır.
Dr Dickinson, Abram Belskie ile birlikte NORMA adını verdikleri bir heykel yapma kararı verir.
Aslına bakılırsa Binlerce yıldır sanatçılar sayısız heykel yapmıştı,
Ancak,
Norma adını verdikleri bu eserin o güne değin yapılan tüm diğer heykellerden farklı kılan bir özelliği vardı:
Norma, “Ortalama ve İdeal Amerikan Kadını” ‘nın görüntüsünü temsil ediyordu…
Norma Heykelinin ortalama ve ideal Amerikan kadınını temsil ettiğine dair nasıl mı böyle bir iddiada bulunabiliyorlardı?
Aslına bakarsak,
Dr Dickinson kariyeri boyunca çeşitli ölçü ve şekillerde kadın vücudu taslakları çizip,
Beden tipleri ile davranışlar arasındaki korelasyonları inceleyen bir bilim insanıdır.
Norma heykeli tam on beş bin genç kadının dokuz ayrı bölgesinden toplanan vücut ölçüsü verilerine göre şekillendirilmişti,
Ve,
Bu ortalama değerin ideal Amerikan kadınını temsil edeceğini düşünüyorlardı.
Ortalama bir Amerikalı kadın daha iyi nasıl tespit edilebilirdi ki zaten???
Ortalamayı Yakalamak İçin Norma Çılgınlığı
Cleveland Sağlık Müzesi, heykeli sergilemenin yanı sıra,
“İdeal Amerikan Kadını” olarak reklamını yaptıkları Norma ’nın minyatür reprodüksiyonları da satmaya başlayınca Norma çılgınlığı hızla yayıldı.
Saygın bir antropolog, Norma ’nın fiziğinin “bedensel formun kusursuzluğunun bir ifadesi” olduğunu ileri sürerken,
Ressamlar Norma ’nın güzelliğini “kusursuz standart” ilan ettiler.
Beden eğitimi öğretmenleri Norma ’yı genç kadınların nasıl görünmesi gerektiğine dair bir model olarak alıp,
Bir öğrencinin idealden ne kadar sapmış olduğuna bakarak egzersizler önerdiler.
Hal böyleyken bu çılgınlık zirveye ulaştığında, Norma TIME dergisinde, gazete karikatürlerinde ve “This American Look” adındaki CBS belgesinin bir bölümünde boy gösterdi.
Çok geçmeden zincirdeki tek eksik parçayı nihayetinde birkaç girişimci tamamladı:
Gerçek hayattaki Norma ’ları bulmak üzere bir yarışma!!!
Kriterler çok açık ve netti:
Cleveland Sağlık Müzesinde sergilenen bir heykelle teşhir edilen ve adı Norma olan ortalama Amerikan kadınına en yakın vücut ölçülerine sahip olmak!!!
Yarışma başlamadan önce jüri üyeleri, birçok katılımcının ölçülerinin ortalamaya çok yakın olacağını
Ve,
Yarışmanın sonucunu milimetrelerin belirleyeceğini düşünmüşlerdi.
Bu nedenle de öngörülemeyen fazlalıkta bir ödül dağıtım riskine karşı tedbirler dahi alındı.
Dereceye giren ilk üç kişiye yüz, elli ve yirmi beş dolar değerinde milli savunma tahvilleri verilecek,
Ayrıca on talihli kadın da on dolar değerinde savaş pulları kazanacaktı.
Norma Benzeri Bir Ortalama Amerikan Kadını Gerçekten Var Mı?
Gel gelelim yarışma sonucu herkesi, ama herkesi şaşkınlığa uğrattı!!!
Çünkü,
Sonuç hiç de beklendiği gibi olmamıştı!!!
Yaklaşık dört bin (tam olarak 3864) katılımcı arasında dokuz vücut ölçüsünü tutturabilen tek bir kadın çıkmamıştı.
Bu bağlamda lütfen gözden kaçırmayın,
Sokaktan geçenler arasından rastgele seçilmiş dört bin kadından bahsetmiyoruz.
Norma Heykeline benzediğini düşünen,
Ve,
Bu nedenle yarışmaya katılmış olan dört bin kadın arasından Norma heykelinin ölçülerini tutturan çıkmamıştı.
Birinci seçilen Martha Skidmore da dahil olmak üzere yarışmacıların hiçbiri, dokuz vücut ölçüsünde ortalamayı yakalayamamıştı.
Dokuz ayrı bölgeden sadece beşinde ortalama ölçüye sahip olanların sayısı bile kırkın altındaydı.
Özetle,
American Look adı verilen Norma ’ya benzerlik yarışması, ortalama ölçülere bire bir sahip olan tek bir kadının var olmadığını gösteriyordu..
Ortalama Bir İnsan Yoktur
Dönemin çoğu doktor ve bilim insanı, yarışmanın şok edici sonuçlarını Norma ’nın “yanlış ideal” olduğuna işaret eden bir kanıt olarak yorumlamadılar.
Öte yandan birçok insan tam tersine,
Amerikalı kadınların genel olarak sağlıksız ve şekilsiz oldukları sonucuna vardı.
Bu değerlendirmeyi yapanlardan biri de Cleveland Sağlık Müzesinin müdürü doktor Bruno Gebhard olmuştu.
Gebhard savaş sonrası dönemin kadınlarının çoğunlukla orduda hizmet vermeye uygun olmadıklarından yakındı ve “formda olmayanların hem kötü üretici, hem de kötü tüketici olduklarını” savunarak eleştiride bulundu.
Gebhard’ın ulaştığı sonuç, fiziksel olarak formda olmanın daha fazla vurgulanması oldu.
Yani…
Her dönemde olduğu gibi,
Bazı kişiler kemikleşmiş düşüncelerinden sıyrılamıyordu…
Norma Heykelinden Öğrendiklerimiz
Tek bir yarışmanın şaşkınlık yaratan bir sonucu ile kalıplaşmış yargıların bir anda terk edilmesini beklemek pek tabii ki hayalperestlik olurdu.
Ancak bunun bir kıvılcım olduğunu söyleyebiliriz.
Bir düşünsenize..
American Look yarışmasının sonuçları dar da olsa bir kısmın düşünce biçimini değiştirirken,
Toplumun geri kalanı da bu değişimin peşinden gitmiş olsaydı…
Ne kadar iyi olacağını bir hayal edin.
Eğer bunu becerebilseydik, insanlar “yanlış bir ideal” ile kıyaslanmazlardı.
Kişiler kendileri oldukları gibi, yani bağımsız bireyler olarak görülebilir ve takdir edilebilirlerdi.
Oysa günümüzde birçok okul, iş yeri ve bilimsel kurum Norma’ nın sanal gerçekliğine inanmaya devam ediyor!!!
Kendi yapılarını tasarlarken ve araştırmalarını yürütürken keyfi bir standardı,
Yani,
Ortalama değerleri esas alıyor,
Ve,
Hem kendimizi, hem de başkalarını düzmece bir idealle kıyaslamaya zorluyorlar.
Lütfen unutmayın,
Kişilik ve zeka testindeki sonuç,
Standartlaştırılmış bir değerlendirmedeki sıralama,
Genel not ortalaması veya performans değerlendirilmesindeki yer sizin, çocuğunuzun, öğrencilerinizin veya çalışanlarınızın yeteneklerini yansıtmaz!!!
