ALTI ÜSTÜ MİDE İLACI
DEYİP DE GEÇMEMEK GEREK
Proton pompa inhibitörleri başlığı altında yer alan bir grup mide ilacı, günümüzde özellikle ileri yaşlılar tarafından olmak üzere toplumda çok yaygın kullanılıyor. Veriler bir hekim tarafından reçete edilenden çok daha fazla miktarının hastaların kendi inisiyatifiyle tüketildiğini gösteriyor.
Proton pompa inhibitörleri genel olarak güvenli ilaçlar arasında yer almakla birlikte,
Yanlış ya da uygunsuz kullanımın birçok sağlık sorununa neden olabileceğini biliyor muydunuz?
Bu yazıda son zamanlarda gündeme gelen bir konuyu ele alacağım: Proton pompa inhibitörleri (PPI’lar) ve demans arasındaki bağlantı…
Proton Pompa İnhibitörleri (PPI'lar)
Proton pompa inhibitörleri, sindirim sistemindeki asit üretimini azaltan ilaçlardır.
Mide içerisindeki asit salgısını azaltarak
- Mide ekşimesi, yanması
- Gastrit
- Mide ülseri
- Reflü hastalığı gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olurlar.
Bu ilaçlar, mide asidinin salgılandığı hücrelerde bulunan proton pompalarını hedef alarak asit üretimini engellerler.
Böylece, mide asidi salgısı azalır ve sindirim sistemi rahatsızlıklarına bağlı semptomlar da azalmış olur.
Klinik pratikte yaygın olarak kullanılan PPI’lar:
- Omeprazol
- Lansoprazol
- Esomeprazol
- Pantoprazol
- Rabeprozol etken maddeli ticari müstahzarlardır.
Proton Pompa İnhibitörlerini Ne Kadar Kullanalım?
Proton pompa inhibitörleri genellikle sindirim sistemi rahatsızlıklarının semptomlarını kontrol altına almak için kısa süreli,
Ancak hekimin uygun göreceği durumlarda ise daha uzun süreli olarak kullanılabilir.
Örneğin…
Mide ülseri gibi akut durumların tedavisinde kısa süreli kullanım önerilirken,
Reflü hastalığı gibi kronik durumların yönetimi için hekim uygun görürse tedavi süresi uzayabilir.
Ancak,
Uzun süreli kullanımın (hele ki doktor önerisi dışında) bazı potansiyel yan etkileri olabilir.
Uzun Süre Kullanıma Bağlı Proton Pompa İnhibitörleri Yan Etkileri
Kemik yoğunluğunun azalması: Uzun süreli proton pompa inhibitörü kullanımı ile kemiklerin mineral yoğunluğu azalır ve osteoporoz riski artar.
Hipomagnezemi: Proton pompa inhibitörleri ile magnezyum emilimi azalır ve hipomagnezemi adı verilen bir duruma neden olur. Bu durum, kas zayıflığı, kas krampları ve ritim bozuklukları gibi semptomlara yol açar.
C. difficile enfeksiyonu: Uzun süreli proton pompa inhibitörü kullanımı bağırsak florasının dengesini bozarak Clostridium difficile enfeksiyonu riskini artırır. Bu enfeksiyon, ishal, karın ağrısı ve ateş gibi semptomlara neden olur.
İnterstisyel nefrit: Bazı vakalarda, uzun süreli proton pompa inhibitörü kullanımı interstisyel nefrit adı verilen bir böbrek iltihabına yol açar. Bu durum böbrek fonksiyonlarında bozulmaya neden olabilir.
Bu nedenle, proton pompa inhibitörlerinin uzun süreli kullanımı, potansiyel yan etkileri göz önünde bulundurularak hekiminiz tarafından değerlendirilmelidir.
Ek olarak…
Proton pompa inhibitörlerinin uzun süreli ve yüksek dozlarda kullanımı ile mide kanseri riski de artabilir.
Bazı araştırmalar bu grup ilaçların mide asidi üretimini azaltarak mide pH’ını yükseltmesinin, mide mukozasının enfeksiyonlara ve inflamasyona daha açık hale gelmesine neden olabileceğini öne sürmektedir.
Proton Pompa İnhibitörleri ve Demans Riski
The Journal of Alzheimer’s Association’da yayımlanan bir çalışmada,
Bir grup bilim insanı yaşları 60-75 arasında değişen yaklaşık 2 milyon (tam olarak 1.983.785) hastanın sağlık kayıtlarını 10 yılın üzerinde bir süreyle takip etmişler.
Bu hastaların yaklaşık 100 bin tanesi (tam olarak 99,384 ) demans tanısı almış.
Ve,
Proton pompa inhibitörü kullanan grupta tüm sebeplere bağlı demans riski %36 daha yüksek çıkmış!!!
Dikkat çekici bulgulardan bir tanesi de proton pompa inhibitörü tedavisinin demans tanısı konmadan ortalama 15 yıl önce başlaması olmuş.
Ek olarak,
Daha erken yaşta demans tanısı alanlarda proton pompa inhibitörü kullanım oranı da daha yüksekmiş…
Bu durum potansiyel olarak orta yaşlarda proton pompası inhibitörü kullanımının demans gelişme riskini, ileri yaşta kullanıma kıyasla daha büyük oranda etkilediği anlamına geliyor.
Sorumluluk reddi beyanı: Tıbbi bir durumla ilgili sorularınız için daima doktorunuzun tavsiyesine başvurun. Bu bilgilerin profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini alması amaçlanmamıştır veya ima edilmemiştir.
Değerli katkınız ve yorumunuz için çok teşekkür ederim Tamer Hocam; önerilerinizi kesinlikle dikkate alacağım
Sevgi ve saygılarımla
Bu tür araştırmalar genellikle epidemiyolojik risk artışı veren araştırmalardır. Ciddi bir dergi olduğunu düşünerek ‘co-founding’ faktörleri ‘adjust’ ettiğini düşünüyorum. Burada Alzheimer hastalığını tetikleyen pek çok başka faktörler olabilir. Yine de bir ilacın etkinliği yanında güvenlik profili de önemlidir. Üzerinde durmak istediğim konu şu ki okuyucuda farkındalık yaratmak güzel ama endişe yaratmak güzel değil. Bunun içinde bu tür ilaçların gerekli olduğunda kullanımına bağlı kaç tane mide ülseri, gastrit ve bun hastalıklar ile ilişkili ameliyat, mide kanseri önlenmekte, kaç tane osteoporoz, Alzheimer hastalığı olmaktadır. Ancak bu tür yazılar hele eğitimsiz toplumlarda , insanların, doktorların verdiği ilaçları kullanmamalarını sağlıyarak daha başka sorunlara yol açmaktadır. Dolayısı ile bizlere ilginç gelebilecek ilaç-hastalık birlikteliklerini dikkatli süzerek vermek lazım. Aynı menopozda hormon tedavisi meme kanseri veya kalp-damar hastalıklarını arttırıyor denmesi gibi. 15-20 yıl geçtikten sonra sonuçların yanlış yorumlanması ile günümüzde tekrar gerçek endikasyonlar ile kullanılmasının önerilmesi örneğinde olduğu gibi. Ama hormon tedavisi kullanılmayan bu geçen 15- 20 yıl içinde all-cause mortality de artış oldu. Bunun sorumluluğunu kim yüklenecek ?