DÜRÜSTLÜĞÜN İZİNDE:
EKOLOJİK ÜRÜNLER
VE
AHLAKİ ÇELİŞKİLER
Küresel ısınma, çevresel felaketler ve sürdürülebilirlik gibi konular günümüzün en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi. Durumun önemini kavrayan birçok insan, buna paralel olarak iyileştirici adımlar atmaya çalışıyor. Aslına bakılırsa özellikle alışveriş yaparken çevre dostu ve ekolojik ürünler tercih etmek, çoğu insanda duyarlı bir tüketici olduğu hissiyatı yaratıyor.
Ancak, “gezen tavuk” yumurtası alarak kendimizi iyi hissetmek, aslında ne kadar ahlaklı olduğumuzu yansıtıyor mu?
Bu soruyu yanıtlamak için yapılan bir sosyal çalışmanın çıktılarını kat’i bir doğru gibi kabul etmek gerekmemekle birlikte, bulguların da oldukça ilginç ve düşündürücü olduğunu itiraf etmek gerek…
Ekolojik Ürünler Kullanmak Bizi Daha İyi Bir İnsan Yapar Mı?
Nina Mazar ve Chen-Bo Zhong isimli iki bilim insanının Psychological Science ‘da yayınlanan çalışmalarında,
Tüketicilerin ekolojik ürünleri tercih etmelerinin ardındaki psikolojik dinamikleri anlamaya çalışmışlar,
Ve,
Bu amaçla bir dizi sosyal deney yapmışlar.
Çarpıcı sonuçlar,
Ekolojik ürünler tercih eden kişilerin davranışlarının, görünüşe göre ahlaki bir çelişki içerisinde olduğuna işaret ediyor.
Ekolojik Ürünler Üzerine Sosyal Deney
Deneyin başlangıcında, katılımcılara belli bir bütçe tanımlayarak online bir alışveriş listesinden ürünler seçmeleri istenmiş.
Bir grup ağırlıklı olarak ekolojik ürünler içeren bir liste oluştururken,
Diğer grup daha geleneksel ürünleri tercih etmiş.
Devamında ise ihtiyaç sahiplerine maddi yardımda bulunmaları isteniyor.
Ekolojik ürünleri tercih eden grup ilgin bir şekilde daha az miktarda parayı başkalarıyla paylaşıp,
Öte yandan kendilerine daha fazla para ayırmışlar.
Özetle,
Kısa süre önce az önce organik ürünler tercih edenlerin,
Etik olmayan bir şekilde daha bencil davrandıkları tespit edilmiş.
İşin en ilginç tarafı…
Katılımcılar bu tür şüpheli davranışlara alışveriş listesini hazırladıktan sonra değil,
Söz konusu ekolojik ürünleri seçtikten sonra başlamışlar…
Araştırmacılara göre,
Bu ürünleri satın almak ahlaki duygularımızı harekete geçiriyor,
Ve,
Sonrasında ona göre hareket ediyoruz.
Ancak işler bu noktada biraz tuhaf bir hal alıyor…
Ekolojik ürünleri satın aldığımızda, deyim yerindeyse ahlaki bir rehavete kapılıyoruz gibi görünüyor.
Bu ürünleri tercih ederek kendimize “ahlaklı bir insan” olduğumuzu ispatlıyoruz,
Ancak sonrasında yeterince ahlaklı davranmıyoruz.
Sözün kısası,
Tavukların “gezen” olması onlar için iyi olabilir,
Lakin görünüşe göre bizim için aynı şey söz konusu değil…
Gezen tavuk bizim için kötü, tavuk için ıyı derler.