KONİ SALYANGOZU
VE
BİR SİLAH OLARAK İNSÜLİN
Salyangoz, Silah ve İnsülin: Bu üç kelime aynı cümle içerisinde anlamlı şekilde bir araya gelemez sanırdım !!!
Oysaki Koni Salyangozu gerçekten çok ilginç bir hayvan;
Hem de öyle böyle değil…
Bir kere adı üstünde salyangoz,
Yani oldukça yavaş hareket eden bir canlı…
Hele bir de yaşam alanının tropik, ılık denizlerin kumla kaplı zeminleri ve mercan kayalıkları olduğunu dikkate alırsanız,
Beslenmesi için gerekli olan çevresindeki tüm balıkların ondan kat ve kat hızlı olduğunu tahmin etmek pek de zor olmasa gerek …
Ancak Koni Salyangozu hayatta kalabilmek için bir şekilde karnını doyurması lazım.
Ancak deniz yosunu, mercan, börülce filan Koni Salyangozu için muteber besinler değil,
Çünkü,
Kendileri vejetaryen değil…
Sonuç olarak etrafından gelip geçen balıkları bu koşullar altında yakalayamayacağına göre,
Tek çaresi avını sersemleterek yavaşlatmak!!!
Peki bunu nasıl yapıyor dersiniz???
İşte bu sorunun cevabı salyangozun akıl almaz kimya laboratuvarında gizli!!!
Koni Salyangozu İnsülin Gibi Çok Etkili bir Silah Kullanıyor
Koni Salyangozu karnını doyurmak istediğinde en etkin silahını devreye sokuyor: İNSÜLİN
Evet doğru okudunuz, insülin…
Koni Salyangozu, avlayacağı balığın yanına bol miktarda çok hızlı etkili insulin salar,
Balık sudaki oksijeni solungaçlarından süzerken, aynı zamanda çevresine bırakılmış olan insülini de solumuş oluyor.
Buna bağlı olarak ihtiyaç dışı insülin alımını takiben kan şekerinde ani bir düşüş meydana geliyor.
İşte bu durum balığın hipoglisemik şoka girmesine sebep olur…
Bunun ardından Koni Salyangozu salına salına balığa yaklaşır,
Ve,
Sersemlemiş balığa güçlü bir zehir enjekte ederek öldürür…
Utah Üniversitesi’nden Prof Baldomero M. Olivera liderliğindeki bilim insanları,
Koni Salyangozundan elde edilenin eşsiz bir insülin türü olduğunu belirtiyorlar.
Hatta,
Çalışmanın sonuç kısmında,
“Bu mini-insülin herhangi bir hayvanda tanımlanan herhangi bir insülinden çok daha hızlı etkilidir” şeklinde bir ifade kullanıyorlar…
İnsülin Nedir?
İnsülin, vücudun enerji için gıdalar ile aldığı şekeri (glukoz) kullanmasını,
Veyahut,
İleride kullanmak üzere depolamasını sağlamak için pankreas tarafından üretilen bir hormondur,
Bir başka ifadeyle, insülin kan şeker seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olur.
Çünkü,
Gıdalarla aldığımız glukozun enerji olarak kullanılabilmesi için hücrenin içine girmesi gerekir;
Yani kandaki glukozun, hücrelerin içine girmesini düzenleyen ana mekanizma insülindir…
İnsülin yeterli seviyede değilse ya da etkisine karşı bir direnç varsa kan şekeri yükselir.
Ve kişide diyabet gelişir…
Bu durumu düzeltmek için de hastanın klinik durumu ve ihtiyacına göre, dışarıdan insülin takviyesi de dahil olmak üzere farklı tedavi seçenekleri kullanılmaktadır.
Diyabetes Mellitus Kelimesinin Kökeni
“Diabetes mellitus” hemen hemen herkesin bildiği gibi şeker hastalığı anlamına gelen Latince bir terimdir,
Bu hastalığın isim babası Kapadokyalı Aretaeus ‘dur.
Antik çağlardan beri kullanılan ” Diabetes “ sözcüğü “geçiş” veya “akış” anlamına gelir.
Şeker hastalığının bu ismi almasının nedeni, hastalığın belirtilerinden biri olan yoğun idrar çıkışıdır.
“Diabetes” terimiyle birleşen ikinci kelime ise ” mellitus “…
“Mellitus” kelimesi Latince kökenlidir ve “bal” anlamına gelir.
İlginç bir şekilde,
Şeker hastalarında şeker atılımına bağlı olarak idrarda tatlı bir tadın olması, bu terimin kullanılmasının sebeplerinden biridir.
İnsülinin Keşfi:
Diyabet tedavisinde insülin ilk defa 11 Ocak 1922’de 14 yaşındaki Leonard Thompson’ da kullanılmıştır.
O güne değin çaresiz ve ölümcül bir hastalık olarak kabul edilen diyabet,
İnsülin sayesinde yönetilebilir bir hastalığa dönüştü.
Geçen yüz yıllık zaman zarfında hem insülin çeşitliği artarak farklı ihtiyaçlara cevap verir hale geldi,
Hem de Tip 2 Diyabet tedavisinde birçok yeni ve yenilikçi ilaçların keşfine imza atıldı.
Ve insülinin keşfinden bir asır sonra bir araştırma ekibi,
Koni Salyangozundan şu ana kadarki en küçük ve tamamen işlevsel versiyonunu geliştirdi…
Nature Structural and Molecular Biology dergisinde yayınlanan çalışmada,
Koni Salyangozu ve insan insülininin birçok ortak biyokimyasal özelliğe sahip olduğunu paylaşıldı.
Ayrıca salyangozdan elde edilen form,
Günümüzde mevcut olan en hızlı etkili insan insülininden daha hızlı etki göstermektedir…
İnsan insülininin kan şekeri düzeylerini etkilemesi yarım saat kadar sürebilirken,
Araştırmacılar salyangozdan elde edilenin anında etki gösterdiğini (instant) ifade ediyor…
Araştırma ekibi, insanlarda kullanılabileceği umuduyla bu konu üzerinde çalışmalar başlattı…
İlk bulgu olarak insan insülininden daha az etkili olduğu,
Ve,
Tek başına bugün kullanılan sentetik insülinin yerini alamayacağı sonucuna vardılar.
Çalışmalarını devam ettiren ekip,
Bu sefer yeni molekülünün hızlı etkili özelliği ile insan insülininin gücünü birleştirerek kombine bir insülin versiyonunu sentezlemeyi başardı.
Yeni insülini fareler üzerinde test ettiler ve tıpkı gerçek insan insülini gibi çalıştığını,
Ancak çok daha hızlı etki gösterdiğini buldular.
Bilim adamları buna “mini-insülin” adını veriyor.
Mini-insülin ile yapılan hayvan çalışmaları gelecekte diyabet tedavisi için oldukça umut verici olsa da,
Henüz insanlarda kullanımı oldukça uzak görünüyor…
Bununla birlikte her yeni tedavi ajanında olduğu gibi,
Mini-insülin adlı yeni insülinin etkililiği ve güvenliliğini belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var!!!
Şu aşamada,
Bu keşfi çok da heyecanlanmadan, ancak yine de umut verici bir gelişme olarak izlemek gerekiyor.
Bilimin Diyalektiği
İyi ki bilim var,
Ve,
Bu işin bir diyalektiği var.
Kendi araştırma metodolojisi olduğu gibi,
Aynı zamanda çok sıkı etik kuralları var.
Bu işler komplo teorisyenleri ve sağlık pazarlamacılarının yaptığı gibi “Ben yaptım oldu” veyahut “Bana göre, bence…” ile başlayan cümleler kurmakla olmuyor…
Ve,
İyi ki bulma, anlamlandırma, keşfetme ve ilişkilendirme arzusunu diri tutan bilimsel merak var…
Aksi halde,
Salyangoz, silah ve insülin kelimelerini aynı cümle içerisinde kullanabilme ihtimali bize söz konusu olamazdı…
